Αισιόδοξα νέα από τη Λατινική Αμερική
Για μία ακόμη φορά νιώσαμε
αισιοδοξία στη Λατινική Αμερική τόσο από τις εργασίες της 7ης Διεθνούς Συνάντησης για την Οικονομία των
Εργατών όσο και από τις εμπειρίες των κινημάτων με τα οποία συναντηθήκαμε, μέχρι τώρα στη Βραζιλία και την Παραγουάη. Όλες αυτές τις
ημέρες αισθανθήκαμε ότι οι ιδέες και οι αξίες της αυτονομίας, της αυτοδιαχείρισης,
της αλληλεγγύης, του κοινοτισμού, της άμεσης δημοκρατίας και της προστασίας της φύσης και της πολιτιστικής
κληρονομιάς παίρνουν “σάρκα και οστά” μέσα από τους αγώνες των κινημάτων, κάτι που δείχνει ότι έχει αρχίσει να χτίζεται ένας
άλλος κόσμος παρά τις δυσκολίες μέσα στις οποίες δρουν τα κινήματα αυτά εξαιτίας
των τις νεοφιλελεύθερων πολιτικών που
εφαρμόζονται σε αρκετά κράτη (Βραζιλία, Αργεντινή, Χιλή, Κολομβία, Μεξικό κ.α))
είτε με τις πιο ακραίες μορφές όπως του
Μπολσονάρο στη Βραζιλία, είτε με τον “εξευγενισμένο” αυταρχισμό του “αριστερού”
Ομπραδόρ στο Μεξικό.
Θα ήθελα να ξεκινήσω την
περιληπτική περιγραφή των γεγονότων -αναλυτικά
θα παρουσιασθούν με υλικά, φωτογραφίες
και βίντεο σε ειδική εκδήλωση που θα πραγματοποιήσει η Εναλλακτική Δράση στην
Αθήνα- με μια πολύ ευχάριστη είδηση που
ήλθε από το Μεξικό: Όπως μας πληροφόρησαν οι συναγωνιστές και οι συναγωνίστριες,
η Φοιτητική Εστία του Μεξικού, η γνωστή Honorable Casa de Estudiantes (νεοκλασικό κτίριο του 19ου
αιώνα) που είναι σε κατάληψη εδώ και πολλά χρόνια και κινδύνευε να εκποιηθεί, μετά
από αγώνα ενός χρόνου των φοιτητών των καθηγητών και των αλληλέγγυων, εντάχθηκε
επίσημα στα μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς και τώρα είναι ένα ακόμη
αυτοδιαχειριζόμενο μνημείο πολιτισμού, όπως
και η Basílica Sata Ana στο
Βαλ Παραϊσο της Χιλής. Η ικανοποίηση από το γεγονός αυτό είναι ακόμη μεγαλύτερη για την
Εναλλακτική Δράση, και τη Σύμπραξη για τα Ιστορικά Μνημεία, γιατί όπως
γνωρίζουν τα μέλη, οι φίλες και οι φίλοι της, και όσοι/ες παρακολουθούν το fb και
την ιστοσελίδα της, www.enallaktiki-drasi.gr, καθώς
και το fb
και το blog της
Σύμπραξης www.sybraxiistorikamnimeia.blogspot.com, έχουμε συμβάλλει και εμείς στον αγώνα αυτό
Όσον αφορά την 7η
Διεθνή Συνάντηση για την Οικονομία των Εργατών, που όπως είναι γνωστό έγινε στο
Σάο Πάολο της Βραζιλίας, αξίζει καταρχήν να αναφέρουμε ότι έγινε στην Εθνική Σχολή
Florestan
Fernandes, τη
σχολή που λειτουργεί από το 2005, από το κίνημα MST (το
γνωστό κίνημα των ακτημόνων) και εκπαιδεύει εργάτες και αγρότες στην πολιτική
των καταλήψεων γης και της διαχείρισης τους από τους ίδιους. Η συνάντηση ήταν για
μια ακόμη φορά πλούσια σε συζητήσεις: παρουσιάσθηκαν από πανεπιστημιακούς,
συνδικαλιστές, ειδικούς επιστήμονες και ακτιβιστές από πολλά κινήματα, περισσότερες
25 εισηγήσεις και πραγματοποιήθηκαν περισσότερα από 10 εργαστήρια, με
θεωρητικές προσεγγίσεις και κινηματικές εμπειρίες από 16 χώρες, (από Ευρώπη,
Αφρική και κυρίως Λατινική Αμερική). Οι εισηγήσεις από κινηματικές εμπειρίες αφορούσαν
πρώτιστα την αυτοδιαχείριση εργοστασίων, αγροτικών καλλιεργειών, σχολείων, και
επιχειρήσεων διαφόρων ειδών, όπως και από αγώνες για διεκδίκηση δικαιωμάτων. Στη διάρκεια των συζητήσεων αναλύθηκαν
και συζητήθηκαν θέματα πολιτικής εξουσίας, συνδικαλιστικής δράσης, προστασίας
του περιβάλλοντος εκπαίδευσης και διαπαιδαγώγησης, σχέσεων των φύλων και άλλα,
πάντα βέβαια κάτω από το πρίσμα της οικονομίας των εργατών.
Αν και όλες οι εισηγήσεις
και οι αναλύσεις ήταν πολύ ενδιαφέρουσες, ξεχώρισαν, κατά τη γνώμη μου, τρεις
για το ιδιαίτερο ενδιαφέρον που είχαν:
α) Η μία ήταν η παρουσίαση
του κινήματος MST,
του γνωστού κινήματος των ακτημόνων που από το 1984, πραγματοποιούν καταλήψεις
εκτάσεων γης και τις δίνουν σε οικογένειες ακτημόνων που τις καλλιεργούν και να ζουν από την παραγωγή και τυποποίηση αγροτικών
προϊόντων. Το κίνημα αυτό έχει εξαπλωθεί πολύ στη Βραζιλία, αλλά και σε άλλες χώρες.
Στη Βραζιλία συμμετέχουν στο κίνημα, μέχρι σήμερα, περισσότερες από 600.000
οικογένειες.
Η παρουσίαση του κινήματος
συνοδεύθηκε από επίσκεψη σε μια από αυτές τις καταλήψεις έξω από το Σαο Πάολο,
που ονομάζεται Buena
Esperanza
(Καλή
Ελπίδα). Εκεί ενημερωθήκαμε από καλλιεργητές (άνδρες και γυναίκες) ότι η κατειλημμένη
γη είναι 4 στρέμματα, η κατάληψη έγινε πριν από 12 χρόνια, παράγονται φρούτα
και λαχανικά, συμμετέχουν 63 οικογένειες και προτεραιότητα δίνεται σε οικογένειες
χωρισμένων γυναικών και ανύπανδρων μητέρων.
β) Η δεύτερη ήταν α παρουσίαση
που έκαναν με φωτογραφίες, βίντεο και έντυπο υλικό εκπρόσωποι των κινημάτων από
τη Βενεζουέλα. Έγινε σε όλους και όλες σαφές ότι παρά τον αποκλεισμό που έχουν
επιβάλλει στη χώρα αυτή οι Αμερικάνοι και οι ευρωπαίοι ιμπεριαλιστές και παρά
το ότι η μεγάλη πλειοψηφία των μέσων ενημέρωσης προσπαθούν να πείσουν ότι στη
Βενεζουέλα υπάρχει μια ιδιόμορφη δικτατορία,
ο λαός της χώρας κτίζει την πραγματική
δημοκρατία, την άμεση δημοκρατία του κοινοτισμού, αφού έχουν ψηφισθεί ειδικοί νόμοι που καθιερώνουν θεσμούς
συμμετοχής του λαού σε όλες τις αποφάσεις που τον αφορούν, και
γ) Η τρίτη παρουσίαση ήταν
αυτή που έκανε ο David
Barkin,
καθηγητής του Αυτόνομου Πανεπιστημίου του Μεξικού, για την ανάπτυξη του κινήματος των Ζαπατίστας. Μίλησε
για τον τρόπο οργάνωσης της ζωής στα Καρακόλ των Ζαπατίστας, επισημαίνοντας πως στην
περιοχή Τσιάπας που κατέχουν οι Ζαπατίστας, εδώ και δεκαπέντε χρόνια χτίζεται
μια άλλη κοινωνία με θεσμούς που εξασφαλίζουν την άμεση δημοκρατία, την αυτοδιαχείριση,
την πλήρη ισότητα των φύλων, την εκπαίδευση
και τη δικαιοσύνη που στηρίζονται στον κοινοτισμό και πολλά άλλα στοιχεία που
δείχνουν ότι οι λαοί μπορούν να ζουν με αξιοπρέπεια χωρίς αφεντικά, χωρίς πατριαρχία
και χωρίς κανενός είδους εξουσίας.
Ο κ Barkin μίλησε
επίσης για το κίνημα του Buen
Vivir, ένα
κίνημα που ξεκινά από όλους τους ιθαγενείς (Μάγιας, Αϋμάρα, Ίνκας, Μαπούτσε, Κόγια,
Κετσούα και άλλους) και επηρεάζει σήμερα πολλά κινήματα κυρίως στη Λατινική
Αμερική, αλλά και σε άλλες χώρες προβάλλοντας με ιδιαίτερη έμφαση, εκτός των
άλλων, την ανάγκη για προστασία της φύσης με την ιερή για τους ιθαγενείς λέξη Pachamama, όπως επίσης την ανάγκη για καθιέρωση της πραγματικής δημοκρατίας, που
είναι η δημοκρατία του κοινοτισμού
Η Εναλλακτική Δράση, η
Σύμπραξη για τα Ιστορικά Μνημεία και η Φοιτητική Εστία του Μεξικού, οργάνωσαν εργαστήριο με θέμα “Ο
αγώνας για την προστασία και διαχείριση των ιστορικών μνημείων από την ίδια την
κοινωνία”. Επίσης η Σύμπραξη για τα Ιστορικά Μνημεία συμμετείχε σε συσκέψεις και
συναντήσεις με κινήματα και επιστήγμονες, που έγιναν στην Παραγουάη για την
προστασία της πολιτικής κληρονομιάς των
Ιθαγενών Γουαρανί. Οι συζητήσεις έγιναν τόσο στην πρωτεύουσα Ασουνσιόν όσο και στην
πόλη Σιουδάδ ντελ Έστε, στην ευρύτερη περιοχή της οποίας ζουν και σήμερα Γουαρανί
και όπου βρίσκεται το Μουσείο Γουαρανί. Στις
συναντήσεις συμμετείχαν αρχαιολόγοι και ιστορικοί από τους Φίλους του Μουσείου,
ενώ στην πρωτεύουσα έγινε συνάντηση με μέλη της Asociaciación Cultural Mandu’ara μιας
οργάνωσης που ασχολείται αποκλειστικά με την προστασία του πολιτισμού των
Γουαρανί. Την επόμενη εβδομάδα θα πραγματοποιηθούν συναντήσεις με κινήματα στην
Κολομβία, για τις οποίες θα υπάρξει νέα ενημέρωση.
Μάκης Σταύρου
